5 min Która godzina? Pytanie, które zadajesz sobie lub słyszysz kilka razy w ciągu dnia i odpowiadasz od razu po spojrzeniu na zegarek. Nauka „która jest godzina?” wymaga zrozumienia różnych pojęć matematycznych i umiejętności „łączenia kropek”. Chcesz uczyć swoje dzieci posługiwania się zegarkiem? Zrób to krok po kroku.
Wyrażanie czasu to bardzo konceptualna, abstrakcyjna umiejętność, której zrozumienie chwilę zajmuje. Opanowanie umiejętności odmierzania czasu może zająć dzieciom kilka lat, ale to wcale nie oznacza, że jest z nimi coś nie tak. Wielu dorosłych ma również problem z szybkim odczytywaniem czasu, preferując zegarki cyfrowe np. w telefonach komórkowych i komputerach. Nie polegaj jednak tylko na zegarach "cyfrowych" i naucz swoje dzieci odmierzania czasu także na zegarach analogowych.
Kiedy rozpocząć naukę?
Dzieci zaczynają rozumieć upływ czasu i pojęcia przeszłości, teraźniejszości i przyszłości około 6-7 roku życia i w tym wieku posiadają również umiejętności matematyczne niezbędne do zrozumienia zasady działania zegara analogowego. Rozpoczęcie nauki w szkole jest więc najbardziej idealnym momentem, by zacząć uczyć je posługiwania się zegarkiem analogowych, czyli np. takim na rękę.
Doskonalenie umiejętności wyrażania czasu wymaga jednak… czasu. Tutaj również dzieci postępują krok po kroku. Uczniowie klas pierwszych najpierw uczą się odmierzać czas po całej godzinie i po pół godziny, następnie opanowują go z dokładnością do 5 minut, a na koniec do minuty. Dzieci powinny umieć dokładnie określić czas do ósmego roku życia.
Źródło: Freepik
Przygotuj się, zaczynamy
Jeszcze zanim przejdziesz z dziećmi do samego odczytywania czasu, naucz je wszystkiego o jego upływie. Dzieci powinny wiedzieć, że czas dzieli się na mniejsze jednostki - dni, godziny, minuty, sekundy. W ramach rozumienia dnia przedstaw im różne fazy dnia, tj. poranek, południe, popołudnie, południe, wieczór i noc. Dla lepszego zrozumienia przypomnij dzieciom, co robicie razem o tej porze dnia.
Oczywiście nauka czasu dotyczy podstawowych umiejętności matematycznych, bez których po prostu się nie obejdzie. Dzieci muszą umieć rozpoznać cyfry od 1 do 12, później do 60, a następnie powinny umieć liczyć do tej liczby.
Krok po kroku uczymy się posługiwania zegarkiem
Wyrażanie czasu jest procesem abstrakcyjnym, dlatego podczas nauki niezbędne jest korzystanie z różnych praktycznych pomocy. Nie obejdzie się bez dużego zegara wskazówkowego, najlepiej dziecięcego, który ma cyfry przedstawione za pomocą cyfr arabskich (na cyfry rzymskie przyjdzie czas nieco później). Dobrym pomysłem jest, aby na zegarze dla dzieci poszczególne cyfry lub całe sektory zegara były podzielone według kolorów, co ułatwi dzieciom całą naukę.
Krok 1: Rozpoznawanie części tarczy zegarowej
Pierwszym krokiem do opanowania wraz z dziećmi jest określenie części zegara. Czym są cyfry, co to jest wskazówka godzinowa i minutowa? Na początku nie używaj zegara z sekundnikiem; może to być niepotrzebnie mylące i rozpraszające dla dzieci. Nazwij pojedyncze części zegara i poćwicz z dziećmi ich rozpoznawanie.
Krok 2: Ustalanie czasu z dokładnością do godziny
Po zapoznaniu się malucha z poszczególnymi częściami zegara, można przejść do kolejnego kroku. Pokaż dzieciom, jak wygląda cała godzina na zegarze - wskazówka godzinowa, ta krótsza, wskazuje jedną cyfrę, na przykład 2, a wskazówka minutowa (ta dłuższa) wskazuje liczbę 12. Oznacza to, że zegar pokazuje godzinę drugą. Przećwicz z dziećmi pokazywanie całej godziny i każ im ustawiać prawidłową godzinę na tarczy zegara. Poproś je, aby pokazały Ci, jak wygląda godzina 5 i obserwuj, czy w pełni zrozumiały to pojęcie.
Źródło: Freepik
Krok 3: Określenie „pół godziny”
Kiedy dziecko opanuje ustalanie czasu do całej godziny, można wprowadzić mu nowy przedział czasu - pół godziny. Dla dorosłego jest to automatyczne, ale dla dzieci może być trochę niezrozumiałe. Mała wskazówka godzinowa nie wskazuje dokładnie dużej cyfry, ale jest nieco za nią. Natomiast zawsze, gdy jest to np. między 7 a 8, mówimy, że jest to siedem godzin i kilka minut. W przypadku „półgodzin”, wskazówka minutowa nie znajduje się już na godzinie 12, ale na 6. Dzieci lepiej rozumieją czas półgodzinny, jeśli zegar jest podzielony według kolorów lub nawet jeśli może wybrać poszczególne "sektory godzinowe".
Krok 4: Czas na interwał 5-minutowy
Czy dzieci już płynnie określają całą godzinę, pół godziny i jednocześnie potrafią bez problemu liczyć do 5? Możesz zacząć uczyć je określać czas w odstępach pięciominutowych. W tym kroku trzeba będzie im wyjaśnić, że mogą liczyć po pięć kresek, dzięki czemu będą wiedzieć, ile minut minęło w ciągu całej godziny, zawsze zaczynając od pierwszej kreski po liczbie 12. Nie spiesz się. Jest właściwie, jeśli początkowo nauczysz dzieci wyrażania tylko interwałów czasowych do 30 minut, a więc 5:25, ale już nie 5:45. Dopiero w wieku około 7 lat dzieci są gotowe do wyrażania pięciominutowych interwałów po pół godzinie. Jest to pojęcie bardziej złożone i wymaga praktyki.
Krok 5: Odmierzanie czasu powyżej 30. minuty
Takie godziny jak 2:55 lub 7:45 mogą powodować dezorientację u dzieci, ponieważ mała wskazówka godzinowa zbliża się wtedy do kolejnej godziny. Dzieci często odczytują 4:50 jako 5:50 i nic dziwnego - wskazówka godzinowa wskazuje już prawie 5. Poświęć więcej czasu na wyjaśnienie kroku 5 i pozwól dzieciom obserwować zegar, jak wskazówka godzinowa powoli przesuwa się od jednej cyfry do drugiej. Wspólnie obserwujcie, jak porusza się również wskazówka minutowa i wskażcie dzieciom, kiedy przekroczy ona liczbę 12 i zacznie wskazywać kolejną godzinę. Przyda się tu również podział tarczy na kawałki pizzy - szybciej wytłumaczyć dzieciom, że wskazówka nie przekroczyła linii i nie jest jeszcze w kolejnym trójkącie.
Czas wyznacza nasze dni, podążamy za nim i patrząc na zegar wiemy ile minut zostało do wyjścia z domu, o której godzinie upiecze się ciasto i czy już czas położyć dzieci spać. Naucz swoje dzieci, aby umiały ustalić czas. Jest to umiejętność, którą naprawdę będą używać w prawdziwym życiu.
